İklim Değişikliği Politika ve Araştırma Derneği (IDPAD) olarak hazırladığımız “Özelleştirilmiş Termik Santraller ve Çevre Mevzuatına Uyum Süreçleri” adlı raporumuzu yayımladık.
Türkiye’de özelleştirilmiş/özelleştirme sürecinde olan 13 kömürlü termik santralin ulusal çevre mevzuatına uygun çevresel yatırımlarını tamamlaması meselesinin gündeme geldiği 2013 yılından bugüne kadarki hukuki sürecin ve tesislerin çevre mevzuatına uygunluklarının değerlendirildiği raporda, bu tesislerin 2019 yılının 26 Aralık günü Atıkların Düzenli Depolanmasına Dair Yönetmelik’te yapılan değişiklik sonucu hazırladıkları kurumsal akademik raporlar deşifre edilmiştir.
Raporun bulgularına göre özelleştirilmiş/özelleştirme sürecinde olan 13 kömürlü termik santral çevre mevzuatına uygun değildir. Bu tesisler sadece bacalarından çıkan toksik gazlarla havamızı değil aynı zamanda vahşi atık depolama yoluyla toprağımızı ve suyumuzu da kirletiyorlar.
Rapora göre 01.01.2020 günü faaliyeti durdurulan tesisler de dahil olmak üzere 13 kömürlü termik santralin hepsinin bugün çalışır vaziyette olduğu, hepsinin de çevre mevzuatına uygun olmadığı tesislerin kurumsal akademik raporları yoluyla ortaya konulmuştur.
TOKSİK ATIKLARI VAHŞİ DEPOLUYOR AMA ÇEVRE İZNİ VAR
Raporumuzda ele alınan 13 kömürlü termik santralden Kemerköy, Yeniköy ve Çan Termik Santrallerinin, tesislere ulusal çevre mevzuatına uygun çevresel yatırımları için tanınan sürenin bitiminden önce çevre izinleri vardı (Çan’ın şu an yok) ama Yatağan termik santrali daha sonra çevre iznini almıştır. Bu termik santraller çevre izni ile çalışan santraller olmasına rağmen atık depolama sahaları çevre mevzuatına uygun değildir. Özellikle Yatağan termik santrali, sıvı bir şekilde atıklarını depolamaya devam etmekte ve bu durum yer altı sularını daha fazla kirletme riski oluşturmaktadır.
BELGESİ OLMAYAN TESİSLER DE ÇALIŞMAYA DEVAM ETMİŞ
18 Mart Çan Termik Santrali çevre izni için kendisine verilen 5 yıllık süre dolmasına rağmen çevre iznini yenilemeden çalışmaya devam etmektedir. Seyitömer geçici faaliyet belgesinin (GFB) süresi bittikten sonra yeni GFB alıncaya kadar 8 gün, Tunçbilek ise 11 gün herhangi bir belgesi olmadan çalışmaya devam etmiş olan termik santrallerdir. Bu süre içerisinde bu tesislerin hiçbirine ulusal çevre mevzuatı kapsamında herhangi bir idari yaptırım uygulanmamıştır.
EMİSYON BİLGİSİ TİCARİ SIR
Rapor kapsamında ele alınan 13 termik santralin emisyon verisini Çevre ve Şehircilik Bakanlığından 4982 sayılı Bilgi Edinme Hakkı Kanunu çerçevesinde talep etmiştik. Bakanlık 25 Mayıs 2021 tarihinde bize gönderdiği cevabında emisyon verisini ticari sır olarak nitelendirmiştir. Bu nedenle raporda tesis özelinde emisyon verisi paylaşılamamış ve iklim değişikliğine neden olan sera gazlarına olan katkıları ortaya net olarak konulamamıştır.
YARINLARIMIZ İÇİN KÖMÜRLÜ TERMİK SANTRALLERDEN VAZGEÇMELİYİZ.
Sağlık ve Çevre Birliği (HEAL-Health and Environment Alliance) tarafından 2021 yılında yayımlanan Türkiye’de Kronik Kömür Kirliliği raporuna göre özellikle çocuk sağlığı açısından son derece zararlı bir madde olan civanın salımına neden olan en büyük ikinci nedenin kömürlü termik santraller olduğu net bir şekilde ortaya konulmuştur. Çocukların civaya maruz kalması IQ seviyelerinin düşmesine ve kalıcı hasarlara yol açmakta olup en fazla etkilenen bölgelerin Afşin-Elbistan bölgesi ve Zonguldak, Çanakkale ve Milas-Muğla arasındaki kömür kuşağı bölgeleri olduğu tespit edilmiştir. CAN Europe tarafından hazırlanan “Kömürün Gerçek Bedeli Muğla” raporuna göre ise Yatağan, Yeniköy ve Kemerköy termik santralleri, her yıl doğaya 1 tondan fazla civa salmaktadır.
Paris İklim Anlaşmasının sıcaklık hedeflerine ulaşabilmek ve Türkiye’nin iklim değişikliğine neden olan sera gazlarını azaltma hedeflerini sağlayabilme sürecine katkıda bulunmak için adil dönüşüm ile emek ve işgücünü dikkate alarak enerji sektörüne olan bakışımızda değişim ve dönüşüm yaşamak kaçınılmazdır.
Dernek başkanı Dr. Baran Bozoğlu “Şu anda Haziran 2021 başındayız ve o gün kapatılan tesislerin tamamı hala çalışır durumda. Kimisi 1 yıldır, kimisi 1.5 yıldır çalışıyor ama bugün bu 13 tesisin tamamı çalışır halde ve hiçbirisi çevre mevzuatına dair yatırımını yapmamış durumda… Ne filtre sistemlerine dair ne de atık sahalarına dair herhangi bir yatırım ortaya koymamış olmalarına rağmen hepsi çalışır vaziyette… Yani Sayın Cumhurbaşkanımızın 4 Aralık 2019’da ifade ettiği “O 2.5 yıl süreyi tanımayacağız, yatırımlarını yapmaları gerekir” ifadesine tezat bir durumla karşı karşıyayız.” demiştir.
Raporun Tamamı:
Dernek Hakkında bilgi almak için tıklayınız.
Rapor hakkında ayrıntılı bilgi almak için irtibata geçiniz; baranbozoglu@gmail.com ve nuraycalti@gmail.com