Sağlık ve Çevre Birliği’nin (HEAL) hazırladığı “Kronik Kömür Kirliliği Kümülatif Sağlık Etkileri” özel raporu yayınlandı.
Bu çalışma kapsamında 20 GWlık kömürlü termik santral filosunun19 GW’ını yani tüm büyük santralleri incelendi. 50 MW ve üzeri kapasiteye sahip hala işletmedeki santrallerin sağlık maliyeti araştırıldı.
Rapora göre;
Onlarca yıldır Türkiye’deki kömürlü termik santraller iklim değişikliğini körükledi ve havayı kirletti. Bu kabul edilemez sağlık yükü, insanların erken ölmesine, astım, kronik bronşit veya kalp hastalığı gibi sağlık sorunlarının kötüleşmesine neden oldu.
Muğla, Zonguldak, İskenderun Körfezi ve Çanakkale’deki santrallerin Türkiye genelindeki sağlık yükünün %40’ından sorumludur.
Kömürlü termik santraller 1965-2020 arasında 196.091 erken ölüme neden oldu.
Kömürlü termik santrallerden kaynaklı sağlık sorunlarının yarattığı maliyeti ise 4 trilyon 8 milyar Türk Lirası… Hatta rapora göre kömürün gerçek sağlık maliyetinin bu raporlarda verilenden daha yüksek olması muhtemeldir.
Türkiye 2021 yılının Kasım ayında yürürlüğe giren Paris İklim Anlaşması’nın bağlayıcı ve bağlayıcı olmayan yükümlülükleri üstlenmişti. Bu bağlamda iklim değişikliğini olabildiğince 2? altında tutmak için somut bir şekilde mücadele etmemiz gerekiyor. Ülkemiz yakın bir tarihte 2053 net sıfır karbon hedefini duyurdu ama kömürden çıkış için bir tarih ve plan duyurmadı. Ayrıca her bir tesisin neden olduğu çevreyi kirleten emisyonlar hala düzenli olarak raporlanmıyor ve halkla paylaşılmıyor.Türkiye’de Kasım 2021’de duyurulan yeni Kirletici Salım ve Taşıma Kaydı (KSTK) Yönetmeliğine göre ise tesis düzeyindeki emisyonlar ancak 2023 sonrasında raporlanacak ve Bakanlığın uygun gördüğü bir tarihte halkla paylaşılacak.
Raporda elde edilen bilgiler sonucunda karar vericiler için talep ve öneriler oluşturulmuştur.Bunlar;
Kömürden çıkış yapılacağı yani kömür kullanımının durdurulacağı tarih açıklanmalı,
Planlanan tüm kömürlü santraller iptal edilmeli, Adana’daki Hunutlu santrali gibi inşa halindeki santrallerin inşaatı durdurulmalı,
Yerel, bölgesel ve ulusal düzeyde sağlık ve kirlilik verileri konusunda şeffaflık sağlanmalı,
Enerji üretimine ilişkin kararlarda sağlık etki değerlendirmesi yapılmalı,
Madenlerde ve fabrikalarda çalışan binlerce insanın yanı sıra, yerel toplulukların sağlığını da iyileştirecek, alternatif iş kollarını teşvik etmek için adil geçiş benzeri mekanizmalar hazırlanmalı.
Santral bazında kirlilik ve sağlık yükü verisi için: https://www.env-health.org/wp-content/uploads/2022/01/Table-data-CC-turkey.pdf
Ana bulguların verildiği 2 sayfalık grafik için: https://www.env-health.org/wp-content/uploads/2022/01/HEAL-Chronic-Coal-Turkey-infographic_TR.pdf
Basın toplantısının kaydı için: https://www.youtube.com/watch?v=vmptzRabtao
Muğla, Zonguldak, İskenderun Körfezi ve Çanakkale’deki santral bölgeleri özelindeki özel dosya için: https://www.env-health.org/chronic-coal-turkey-cumulative/#1528198360386-07c79b25-0009
Raporun tamamına ulaşmak için tıklayınız.